پروژه مهار چین؛ چرا آمریکا از پکن هراس دارد؟
یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های غرب به ویژه آمریکا، قدرت‌یابی روزافزون چین است که از نگاه ناظران در آینده‌ای نه چندان دور به قدرت برتر جهان تبدیل خواهد شد. عبور چین از سیاست تک فرزندی به دو فرزندی و در نهایت به سه فرزندی، این کشور را از لحاظ جمعیتی در جایگاه یک جهان قرار داده است. جمعیت بالغ بر یک میلیارد ۴۰۰ میلیون نفری چین، بیش از چهار برابر جمعیت ایالات متحده با جمعیتی حدود ۳۳۰ میلیون نفر است.
«نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا دیروز چهارشنبه ۱۲ مردادماه ۱۴۰۱ سفر جنجالی و پرحاشیه خود را در تایوان به پایان رساند و این منطقه را به مقصد کره جنوبی و ژاپن ترک کرد.
در مقابل، تایوان نیز در برخی رخدادهای بین‌المللی به حمایت از آمریکا و غرب روی آورده که در جریان بحران پنج ماهه اوکراین شاهد آن هستیم. حدود سه هفته پس از آغاز جنگ اوکراین، تایوان به طور رسمی اعلام کرد که در نظر دارد کمک‌های مردمی بیشتری را که برای پناهجویان اوکراینی جمع‌آوری شده است، به کی‌یف اهدا کند و در کنار کشورهای غربی، تحریم‌هایی را علیه روسیه وضع کرد.
میانه فروردین ماه ۱۴۰۱، وزارت دفاع آمریکا از تدارک این کشور برای فروش احتمالی مهمات، ارائه خدمات آموزشی و دیگر خدمات مرتبط با سامانه پدافند هوایی پاتریوت به تایوان خبر داد و اعلام کرد که «وزارت خارجه آمریکا با قرارداد فروش به ارزش ۹۵ میلیون دلار در این زمینه موافقت کرد.»
در مجموع اگرچه آمریکا سال ها پیش اصل چین واحد را امضا کرده است اما همچنان گوشه چشمی به این جزیره دارد و می خواهد از آن به عنوان کارتی برای فشار بر پکن استفاده کند؛ به ویژه اینکه در دوره ترامپ رییس جمهوری پیشین آمریکا این وضعیت تشدید شد و تنش ها میان دو کشور بر سر ارتباط واشنگتن با تایوان افزایش یافت. تاکنون آمریکا نیز با فروش تسلیحات مورد نیاز تایوان، امنیت و تمامیت ارضی چین را مورد تعرض قرارداده است.
وقتی از تایوان سخن به میان می‌آید، بی‌درنگ تنش بین آمریکا و چین نیز از نظر می‌گذرد چرا که آمریکا همواره در دهه‌های اخیر سیاستی متناقض و توام با تنش در قبال این منطقه جغرافیایی در پیش گرفته است. از همان مراحل آغازین جدایی طلبی تایوان، دولت آمریکا به حمایت از این جزیره پرداخت.
چین از ۱۹۷۸ اهرم های متنوع سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی را در راستای الحاق مجدد جزیره به کار گرفته است. الحاق هنگ کنگ و ماکائو به چین، به ترتیب در ۱۹۹۷و ۱۹۹۹، رهبران پکن را نسبت به الحاق تایوان نیز امیدوارتر کرده است. البته به جز ۲۱ کشور عمدتاً آفریقایی و آمریکای لاتین، بقیه کشورهای جهان از به رسمیت شناختن این جزیره خودداری کرده‌اند.
باور عمومی بر این است که چین در حال حاضر بیش از هر کشوری – به جز ایالات متحده- برای نیروهای مسلح خود هزینه می‌کند.
راهبرد متناقض و تنش‌زای آمریکا در قبال مساله چین-تایوان
رئیس مجلس نمایندگان آمریکا علی‌رغم اعتراض‌ها و هشدارهای مقامات چین شامگاه سه‌شنبه یازدهم مردادماه وارد جزیره تایوان شد که به گفته مقامات چین، سفر او تحریک آمیز، ناقض سیاست «چین واحد» و مغایر با تعهدات صریح آمریکا در قبال روابط با چین است.
با توجه به قدرت‌یابی روزافزون چین و در مقابل، افول هژمونی آمریکا، کاخ سفید نسبت به تداوم این روند هراس دارد. در حالی که مولفه‌های قدرت در چین مثبت و از گام‌های رو به جلو حکایت می‌کند اما تورم در آمریکا رکورد ۴۰ سال اخیر را شکسته و در حوزه سیاست خارجی نیز ناکامی در ائتلاف‌سازی خاورمیانه‌ای، شکست در عراق، فرار از افغانستان، درگیر شدن در بحران فرسایشی اوکراین از افول هژمونی ایالات متحده حکایت دارد. بنابراین از نگاه مقامات آمریکا، درگیر کردن پکن در یک موضوع تنش‌زا همچون تایوان، کارآمدترین سازوکار مهار چین است که سفر پلوسی به این جزیره را می‌توان در این راستا ارزیابی کرد.
